Parlamentaryzm doby Jana III Sobieskiego
LTReikšminiai žodžiai: Abiejų Tautų Respublika (ATR; Rzeczpospolita Obojga Narodów; Žečpospolita; Sandrauga; Polish-Lithuanian Commonwealth); Janas Sobieskis; Jonas III Sobieskis; Parlamentarizmas; Parlamentinė sistema; Seimas; Seimeliai; Seimelis; Senatas; Commonwealth; Diet; Dietine; John III Sobieski; Parliament; Parliamentarism; Parliamentary system; Polish-Lithuanian; Senate.
ENThe parliamentary system under John III Sobieski stands out against other eras and has many distinguishing characterstics. Initially, the parliament functioned more eff ectively at that time than during the reign of Michał Korybut Wiśniowiecki, but its effi ciency was steadilly falling. The successes of parliaments were bought at the price of several months of deliberation. The desperate nobility looked for legal solutions, but without violating the liberum veto principle they were not very eff ective. The increase in the importance of dietines meant that they gathered much more often than before. The limita (continuing the debate after a few weeks' break) allowed for frequent dietine meetings without issuing a new royal document (uniwersał). However, dietines also experienced a period of political struggle, which can be seen in the increasing number of interrupted dietines. "Senatorial councils" functioned effi ciently, but their competences were limited. The king's attempts to replace parliaments with councils could' not succeed. [From the publication]
- Marszałek wielki litewski Aleksander Hilary Połubiński (1626-1679). Działalność polityczno-wojskowa : disertacija / Andrzej Adam Majewski. Warszawa, 2014. 492 p.
- Michał Kazimierz Pac - wojewoda wileński, hetman wielki litewski: działalność polityczno-wojskowa / Konrad Bobiatyński. Warszawa : Wydawnictwo Neriton, 2008. 548 p.
- Pomiędzy Pacami, Radziwiłłami i Sapiehami – polityczne wybory Aleksandra Hilarego Połubińskiego za panowania Jana III / Diana Konieczna. Klio. 2015, 35, 4, p. 3-18.
- Professionalization of the land courts (iudex terrestris) in the Grand Duchy of Lithuania (1565-1764) / Karol Łopatecki. Journal of Baltic studies. 2024, vol. 55, no. 1, p. 131-153.
- Sejm elekcyjny w 1674 roku-precedens w procedurze sejmowej? / Robert Kołodziej. Wokół wolnych elekcji w państwie polsko-litewskim XVI-XVIII wieku : o znaczeniu idei wyboru - między prawami a obowiązkami / pod redakcją Mariusza Markiewicza, Dariusza Rolnika, Filipa Wolańskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016. P. 333-341.
- Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy : prawo, doktryna, praktyka / Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski. Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000. 2 t.
- Uchwały izby poselskiej a działalność legislacyjna Sejmu - przykład 1615 roku / Karol Łopatecki. Kwartalnik Historyczny. 2021, t. 128, z. 2, p. 549-575.
- W walce o hegemonię : rywalizacja polityczna w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1667-1674 / Konrad Bobiatyński. Warszawa : Wydawnictwo Neriton : 2016. 319 p.
