Przeszłość Litwy w księgach silva rerum XVIII wieku

ENExisting studies on the historical knowledge of the nobility within the Polish-Lithuanian Commonwealth primarily rely on printed sources. However, these studies often overlook the history of the Grand Duchy of Lithuania, focusing on the Kingdom of Poland instead. This article aims to present Lithuania’s history as depicted in the silvae rerum of eighteenth-century noblemen. Through scientific investigations, it is evident that descriptions of Lithuanian history were less frequent compared to Polish history. The period covered in these descriptions typically ranges from the origin narrative (ethnogenetic legend) to the reign of Władysław Jagiełło. Notably, the history of the Jagiellonian dynasty is incorporated into the history of Poland. By comparing the noblemen’s silvae rerum with historiographical works, both from the 18th century and earlier periods, the article examines the sources of the nobility’s historical knowledge. The analysis reveals the continued influence of works by Maciej Stryjkowski and Wojciech Wijuk Kojałowicz, while also acknowledging the impact of eighteenth-century writers such as Kasper Niesiecki, Władysław Łubieński, and Franciszek Paprocki on the historical content of the silvae rerum. Keywords: silva rerum, Grand Duchy of Lithuania, eighteenth century, historiography, nobility, historical awareness. [From the publication]

• Antyk i sarmatyzm / Artūras Vasiliauskas ; tłumaczenie Beata Kalęba. Kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego : analizy i obrazy / opracowanie Vytautas Ališauskas, Liudas Jovaiša, Mindaugas Paknys, Rimvydas Petrauskas, Eligijus Raila. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2006. P. 1-21.
• Archiwa sarmackiej pamięci : funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku / Stanisław Roszak. Toruń : Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004. 285 p.
• From imagination to political reality? The Grand Duchy of Lithuania as a successor of Rome in the early modern historiography (15th-18th centuries) / Joanna Orzeł. Open political science. 2018, 1, p. 170-181.
• Od Palemona do Gedymina : wczesnonowożytne wyobrażenia o początkach Litwy / Jan Jurkiewicz. Poznań : Wydawnictwo naukowe, 2012. d. (299 p. cz. 1).
• Palemon und die vier Sippen. Die römische Abstammungstheorie der Litauer / von Rimvydas Petrauskas. Abstammungsmythen und Völkergenealogien im frühneuzeitlichen Ostseeraum / herausgegeben von Stefan Donecker. Greifswald: Universität Greifswald, 2020. P. 195-209.
• Polityczne aspekty przedstawienia średniowiecznych dziejów ziem białoruskich w historiografii Wielkiego Księstwa Litewskiego XV-XVI w / Oleg Łatyszonek. Białoruskie Zeszyty Historyczne 2006, t. 25, p. 5-44.
• Protoplaści książąt Radziwiłłów : dzieje mitu i meandry historiografii / Marceli Antoniewicz. Warszawa : Wydawnictwo DiG, 2011. 423 p.
• Rękopisy prac genealogicznych Michała Szęciłły i obraz w nich początków Litwy / Jan Jurkiewicz. Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės istorijos kraštovaizdis / sudarytoja Ramunė Šmigelskytė-Stukienė. Vilnius: Lietuvos istorijos instituto leidykla, 2012. P. 115-146.
• Wokół genealogii litwinów. U źródeł mitu i sporu historyczno-kulturowego / Ewa Semenowicz. Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej. 2011, t. 46, p. 13-41.